भृकुटीको पालामा निर्मित चोखाङ मन्दिरको जिर्णोद्धार

ध्रुव पौडेल,बेइजिङ

नेपालसँगको मित्रताको प्रतीकको रुपमा रहेको चीनको तिब्बतको ल्हासास्थित ऐतिहासिक चोखाङ मन्दिरमा १३ सयवर्षयताको सबैभन्दा ठूलो जिर्णोद्धार गरिएको छ । नेपालकी राजकुमारी भृकुटीसँगको विवाहपछि राजा सोङ सान काम्फोद्वारा सम्भवतः सन् ६४२ मा निर्माण गरिएको भनिएको चोखाङको  जिर्णोद्धारकार्य परिमाण र लगानीका हिसावले अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो भएको चिनियाँ संचारमाध्यमहरुले जनाएका छन् ।

 चीनको प्रमुख टेलिभिजन सीसीटीभीका अनुसार केन्द्रीय सरकारद्वारा विनियोजित १ करोड ८० लाख चिनियाँ युआन करिब २० करोड नेपाली रुपियाँको विशेष खर्चमा मन्दिरलाई सम्भावित आगलागीबाट जोगाउन काठ कुहिनबाट बचाउन र मुख्य हलमा वर्षातको पानी चुहिनबाट रोक्नका लागि अग्निनियन्त्रण ढल तथा शौचालयको सुधार गरिएको छ । तिब्बत सांस्कृतिक सम्पदा कार्यालयका उपनिर्देशक लिउ श्री चोङ्गलाई उद्धृत गर्दै सीसीटीभीले जनाएअनुसार दुई वर्ष लगाएर मन्दिरको भित्ता भुँई र ढलको मर्मतकार्य सम्पन्न गरिएको छ । नयाँ ढल प्रणाली र भुँईको बाहिरी तहमा बिच्छ्याइएको ढुङ्गाका कारण वर्षातको पानी भवनहरुको बीचबाट बग्नबाट रोकिने भएको छ ।

 स्थानीय भाषामा बुद्धको घर भन्ने अर्थ रहेको चोखोङ मन्दिर ल्हासाको पुरानो भाखोर चोकमा रहेको छ । तिब्बतका लागि नेपालका महावाणिज्यदूत ङइन्द्रप्रसाद उपाध्यायका अनुसार नेपालको लगानीमा साचालित ल्हासाका अधिकांश नेपाली रेष्टुराँ र हस्तकलाका सामानहरुको पसल पनि भाखोर क्षेत्रमा नै रहेका छन् । नेपालकी राजकुमारी भृकुटी र चिनियाँ राजकुमारी वन छङ्ग सँगको विवाहपछि उनीहरुले ल्याएका बुद्धका महत्वपूर्ण मूर्तिहरु राजा काम्फोले उक्त मन्दिरमा राख्न लगाएका थिए । मन्दिरमा नेपालका भृकुटी र बुद्धका मूर्तिहरु राखिएको महावाणिज्यदूत उपाध्यायले बताउनुभयो ।

 मन्दिरमा नेपाली शैलीमा बनाइएको काठको मूल ढोकाको मोहडा नेपालतर्फ फर्किएको छ । मन्दिर निर्माणका लागि भृकुटीले नेपालबाट कालिगढसमेत बोलाएकी थिइन् । चार तले मन्दिरमा घोप्टे भर्याङलगायतका बास्तुकलामा पनि नेपाली शैलीको मिश्रण पाइने भएकोले यसलाई नेपालचीन मित्रताको प्रतीक मानिन्छ । तिब्बतको पोताला दरवारसँगै चोखाङ पनि विश्व सांस्कृतिक सम्पदा सूचिमा सुचिकृत छ ।